જે પોષતું એ જ મારતું, ક્રમ દિસે છે કુદરતનો…

Everybody kills the things, he loves…

        દરિયાકિનારા નજીક એક ઘટાદાર વૃક્ષ હતું. તેનાં પર ફળ, મંજરીઓ વગેરે આવતાં. તેની ડાળખીમાંથી ચળાઇને આવતી છાયાંમાં શીતળતા રહેતી. તેની શાખાઓ પર માળા બાંધતા પંખીઓ તરફ વૃક્ષ હંમેશા માયાળુ રહેતું. એ પારાવાર પ્રેમ દર્શાવતું, સામે પારાવાર પ્રેમ મેળવતું. પણ તેનો સંબંધ પ્રકૃતિ સાથે જ રહેતો. એકવાર એક બાળક રમતાં રમતાં વૃક્ષની નીચે આવી ચડ્યો. બાળકને આ ઘટાદાર વૃક્ષ ગમી ગયું. એ વૃક્ષનાં થડને સ્પર્શી ઉપરની શાખાને આંબવા પ્રયત્ન કરતો. પણ હજી એ નાનો હતો, વૃક્ષને એ બાળક માટે માયા બંધાઇ. તેને થયું કે એ બાળકને ઊંચકી પોતાની શાખાઓ સુધી પહોંચાડી દે. ધીરેધીરે એ બાળક મોટો થયો. એ વૃક્ષ પર ચડી રમવા લાગ્યો. તેનાં ફળ આરોગવા લાગ્યો. બાળક પોતાનાં ફળ ખાય એ વૃક્ષને બહુ ગમતું. બાળક પછી બહુ મોટો થઇ ગયો, તેની આ વૃક્ષની મુલાકાત ઘટતી ચલી. થોડા સમય પછી સાવ બંધ થઇ ગઇ.

        વૃક્ષ એ બાળક માટે તડપતું હતું. હવે તો એ વ્યવહારની દુનિયાનો મોટો માણસ થઇ ગયો હતો. એકવાર એ વૃક્ષની નીચેથી પસાર થયો. વૃક્ષથી રહેવાયું નહી. એણે બૂમ પાડીઃ “એ દોસ્ત! અરે, તું તો સાવ મને ભૂલી જ ગયો! હવે તો રમવાય આવતો નથી?” મોટા થઇ ગયેલા એ માણસે કહ્યું, “અરે, હવે પૈસા કમાવામાંથી ફુરસદ જ ક્યાં મળે છે?” આટલું કહી એ ચાલવા લાગ્યો. પણ વૃક્ષે તેને રોક્યો. ‘તારે પૈસા જ કમાવા છે ને? તો એક કામ કર. મારા પરનાં બધાં જ ફળો તોડીને લઇ જા. બજારમાંથી તને સારા એવા પૈસા મળશે.’ એ માણસને આ વિચાર ગમી ગયો. એણે કાચા-પાકા બધા જ ફળ તોડી લીધાં. એને ઠીકઠીક આવક થઇ. આ રીતે એ માણસ આ વૃક્ષ પાસે વારંવાર ફળો મેળવવા આવતો રહ્યો.

        પછી અચાનક ઘણા વખત સુધી એ ન આવ્યો. એક દિવસ ફરી પાછો એ જેવો પેલા વૃક્ષ પાસેથી પસાર થયો કે વૃક્ષે એને બોલાવ્યો. તો એ કહેઃ “મારી પાસે કયાં સમય જ છે? મારે મકાન બાંધવું છે.” તો વૃક્ષે તરત જ કહ્યું કેઃ “દોસ્ત, તો તો હું જ તને કામ લાગીશ. મારી આટઆટલી લાંબી શાખા છે તે શા કામની છે?” એ માણસ તરત જ કુહાડી લઇને આવ્યો. વૃક્ષમાંથી મકાન થઇ શકે એથી વધુ લાકડું મળ્યું. બાકી માત્ર એ વૃક્ષનું ઠુંઠુ વધ્યું હતું.

        હવે તો એ માણસ પણ જૈફ વયનો થઇ ગયેલો. સાગરકિનારે આવેલાં એ વૃક્ષનાં બાકી બચેલા ઠુંઠા આગળ ચિંતાગ્રસ્ત ઊભો રહ્યો. વૃક્ષથી એને દુઃખી ન જોઇ શકાયો. એણે કહ્યુઃ “હવે તને શું દુઃખ છે?” એ માણસે વૃક્ષને કહ્યું કે, “મારે પરદેશ જવું છે. એક મજબૂત હોડી બનાવવી છે.’ વૃક્ષ હસી પડ્યું અને કહ્યું, ‘કે દોસ્ત, મારા ભાઇબંધ, હવે મારી પાસે મારા આ ઠુંઠામાં બીજુ કશું આપવા જેવું નથી. પણ તારી હોડી પુરતું મજબૂત લાકડું તો આમાં છે જ.’ ફરી એકવાર કુહાડી ચાલી. ઠુંઠુ લગભગ કપાઇ ગયું એમાંથી હોડી બની. વૃક્ષ સંતોષથી એ હોડીને જોઇ રહ્યું. પોતે જેને નાનપણમાં રમાડેલો હતો એ માણસ આ હોડી પર બેસી સફર પર નીકળી પડ્યો. વૃક્ષનું જરાક અમસ્તું મૂળ હજી જીવે છે. પોતે જેના માટે પોતાનું સર્વસ્વ આપ્યું છે એ માણસ કમાઇને, ફરીને, દુનિયા જોઇને પાછો આવે તેની રાહ જુએ છે. વૃક્ષને અફસોસ એક જ વાતનો છે કે પોતાના પ્રેમનાં ભાજન બનેલા એ માણસને આપવા માટે બીજું કશું જ હવે પોતા પાસે નથી.

        જે પ્રેમ કરે છે એ આપી જાણે છે! જે પ્રેમ નથી કરતાં એ પ્રેમીને શોષી લે છે. વૃક્ષ અને બાળકની આ વાર્તા પ્રેમનાં પરમ સમર્પણનાં સંકેત જેવી છે.